استـــون - خلاصه ای از کتاب تاریخ تجزیه ایران/ تالیف دکتر هوشنگ طالع
بخش پنجم کتاب؛ مرزهای خاوری ایران
دولت و دولتمردان ایران، بهویژه پس از دوران فتحعلیشاه، در اثر نامردمیهایی که از بیگانگان دیدهبودند، کوشش میکردند تا حد امکان از نزدیکی به آنان خودداری کنند.
از این روی، در دوران محمدشاه قاجار، روابط با خارج در پایینترین سطح قرار داشت و تنها در پایاندورهی مزبور، دولت ایران مجبور شد که برای حفظ مصالح تا حدودی به دولت انگلستان روی خوش نشاندهد. در آغاز پادشاهی ناصرالدین شاه، میرزاتقیخان امیرکبیر، با ظرافت و قدرت از دخالت بیگانگان درامور کشور جلوگیری کرده و حتا قدغن نمود که هیچ ایرانی با نمایندگان خارجی رفت و آمد نکند.
بدین سان، پس از دوران فتحعلیشاه، دولت ایران معلم و مستشار نظامی از خارج استخدام نکرد، زیراایرانیان به نیکی دریافته بودند که همهی آنان جاسوسانی هستند که در لباس دیگر سرگرم خیانت به ایران وخدمت به دولت متبوع خود میباشند.